به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد ملی نخبگان؛ به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست (ISC) گفت: رتبه بندی شانگهای یکی از معتبرترین رتبه بندی‌های جهانی است که نتایج آن توسط دانشگاه شانگهای ژیائوتنگ منتشر می‌شود.

وی افزود: رتبه‌بندی شانگهای برای اولین بار در سال ۲۰۰۳، در سطح بین‌المللی منتشر شد و از آن سال به بعد به‌طور سالانه به روز می‌شود.

دهقانی اظهار داشت: در رتبه بندی منتشر شده در سال ۲۰۲۱ شانگهای، ۱۰۰۰ دانشگاه برتر جهان رتبه بندی شده‌اند که دانشگاه‌های هاروارد و استنفورد از ایالات متحده و دانشگاه کمبریج از انگلستان به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم را از آن خود کرده‌اند.

وی گفت: جمهوری اسلامی ایران در این رتبه بندی با افزایش تعداد دانشگاه‌ها به ۱۱ عدد، صدرنشین کشورهای اسلامی است. کشور ترکیه با ۸ دانشگاه در جایگاه دوم و کشورهای عربستان و مصر با ۶ دانشگاه در جایگاه سوم قرار دارند. حضور دانشگاه‌های ایران در این نظام رتبه بندی اولین بار با یک دانشگاه (دانشگاه تهران) در سال ۲۰۱۴ بوده است.

سرپرست موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) گفت: نتایج منتشر شده در این نظام رتبه بندی نشان می‌دهد که در رتبه بندی سال ۲۰۲۱، دانشگاه تهران مشابه رتبه بندی سال ۲۰۲۰ با کسب رتبه در بازه ۴۰۰-۳۰۱ در جمع ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته و میان دانشگاه‌های جهان اسلام در رتبه دوم قرار گیرد.

وی گفت: دانشگاه‌های صنعتی شریف، تربیت مدرس و علوم پزشکی تهران در بازه رتبه‌ای ۶۰۰-۵۰۱ قرار گرفته‌اند.

دهقانی اظهار داشت: دانشگاه صنعتی امیرکبیر در بازه رتبه‌ای ۷۰۰-۶۰۱، دانشگاه‌های علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه شیراز در بازه رتبه‌ای ۸۰۰-۷۰۱، دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه تبریز در بازه رتبه‌ای ۹۰۰-۸۰۱ و دانشگاه‌های فردوسی مشهد و علوم پزشکی ایران در بازه رتبه‌ای ۱۰۰۰-۹۰۱ قرار دارند.

وی خاطرنشان کرد: نتایج مقایسه‌ای نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۱ به لحاظ کیفی علم و صنعت ایران ارتقا رتبه داشته به طوری که دانشگاه علم و صنعت ایران با ۱۰۰ پله ارتقا از بازه ۱۰۰۰-۹۰۱ به بازه ۹۰۰-۸۰۱ رسیده است. در این بین، دانشگاه علوم پزشکی ایران نیز برای اولین بار در این رتبه بندی حضور پیدا کرده است.

جایگاه دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه بندی شانگهای در سال‌های مختلف

سرپرست (ISC) گفت: در رتبه بندی جهانی شانگهای سال ۲۰۲۱، ایران با ۱۱ دانشگاه، ترکیه با ۸ دانشگاه، عربستان و مصر با ۶ دانشگاه، مالزی و پاکستان با ۵ دانشگاه و کشورهای تونس، لبنان، قطر، نیجریه و عمان با یک دانشگاه در جمع هزار دانشگاه برتر دنیا حضور داشتند. بر اساس تعداد حضور، ایران رتبه اول را در میان کشورهای اسلامی دارد.

وی افزود: به لحاظ بهترین رتبه دانشگاهی، عربستان با بازه رتبه‌ای ۱۵۰-۱۰۱ در رتبه اول و ایران و مالزی با بازه رتبه‌ای ۴۰۰-۳۰۱ به صورت مشترک در رتبه دوم قرار دارند. جدول زیر عملکرد دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در رتبه بندی شانگهای ۲۰۲۱ را نشان می‌دهد.

عملکرد دانشگاه‌های کشورهای اسلامی در رتبه بندی شانگهای ۲۰۲۱

روش شناسی رتبه‌بندی شانگهای

شانگهای یکی از سه نظام معتبر رتبه بندی در سطح بین‌المللی است. کیفیت آموزش، کیفیت اعضای هیئت علمی، برونداد پژوهشی و عملکرد سرانه، چهار معیار به کار برده شده در نظام رتبه بندی شانگهای است که توسط شش شاخص زیر ارزیابی می‌شوند. این نظام رتبه‌بندی از شش شاخص در قالب چهار معیار جهت رتبه‌بندی دانشگاه‌ها بهره می‌گیرد.

این ۶ شاخص عبارتند از: تعداد فارغ‌التحصیلان برنده جایزه نوبل یا فیلد مدال، تعداد اعضای هیئت علمی برنده جایزه نوبل یا فیلد مدال، تعداد محققان پراستناد در ۲۱ حیطه موضوعی، تعداد مقالات منتشر شده در دو مجله Nature و Science، تعداد مقالات نمایه شده در نمایه‌نامه‌های توسعه یافته علوم و علوم اجتماعی و عملکرد دانشگاهی با توجه به اندازه سازمان.

معیار: کیفیت آموزش؛ شاخص: فارغ‌التحصیلان برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز؛ وزن: ۱۰ درصد

معیار: کیفیت اعضای هیأت علمی؛ شاخص‌ها: اعضای هیأت علمی برنده جایزه نوبل و مدال فیلدز؛ وزن: ۲۰ درصد و پژوهشگران پراستناد در ۲۱ حوزه موضوعی؛ وزن: ۲۰ درصد

معیار: برونداد پژوهشی؛ شاخص‌ها: مقالات منتشر شده در مجلات ساینس و نیچر؛ وزن: ۲۰ درصد و مقالات نمایه شده در نمایه استنادی علوم و نمایه استنادی علوم اجتماعی؛ وزن: ۲۰ درصد

معیار: عملکرد سرانه؛ شاخص: سرانه عملکرد علمی هر دانشگاه؛ وزن: ۱۰ درصد

منابع گردآوری داده در این رتبه بندی شامل وب سایت‌های جوایز نوبل، مدال فیلدز، پایگاه‌های اطلاعاتی و اطلاعات آماری دولتی است. اطلاعات پژوهشی دانشگاه‌ها نیز از پایگاه استنادی WOS استخراج می‌شود.