اساسنامه بنیاد ملی نخبگان

مصوب جلسات 552، 553، 554،555 ،556 ،557 ،558 ،559، 560، 561، 562 مورخ 83/9/24، 83/10/22، 83/11/6، 83/11/20، 83/12/04، 83/12/18، 84/1/30، 84/02/13، 84/02/27 و 84/03/10

شورای عالی انقلاب فرهنگی

مقدمه
نظر به تأکید مقام معظم رهبری در استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت‌های علمی نخبگان در راستای توسعه کشور و لزوم حرکت انقلابی در مسیر رفع موانع و مشکلات تولید دانش و جنبش نرم‌افزاری در جلسه دیدار برخی از نخبگان علمی کشور با ایشان در مهر ماه 1383، بنیاد ملی نخبگان کشور با اساسنامه‌ای به شرح ذیل تشکیل می‌گردد:

فصل اول: کلیات

ماده 1- نام

نام بنیاد عبارت است از "بنیاد ملی نخبگان کشور" که از این پس در این اساسنامه به اختصار «بنیاد» نامیده می‌شود.

ماده 2- هدف

هدف از تأسیس بنیاد، عبارت است از برنامه‌ریزی وسیاستگذاری برای شناسایی، هدایت، حمایت مادی و معنوی نخبگان، جذب، حفظ و به‌کارگیری وپشتیبانی از آنان در راستای ارتقاء تولید علم، فناوری و توسعه علمی و متوازن کشور واحراز جایگاه برتر علمی، فناوری و اقتصادی در منطقه براساس سند چشم انداز کشور در افق 1404.

ماده 3- وظایف

1- سیاستگذاری و برنامه‌ریزی برای:

الف ـپشتیبانی مادی و معنوی از نخبگان کشور

ب ـ شناسایی، هدایت و حمایت نخبگان به منظور ارتقاء تولید علم در کشور

ج ـ کشف، جذب و پرورش استعدادها و حمایت ازشخصیت‌های جامع الشرایط علمی

د ـ حمایت از نخبگان برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی و کارآفرینی

2- ایجاد هماهنگی میان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط بانخبگان و نظارت بر فعالیت های مربوط به آنان در جهت اجرای سیاست ها و برنامه‌های مصوب

3- کمک به فراهم نمودن تسهیلات و امکانات لازم برای دسترسی محققان و نخبگان به تحقیقات جهانی و انتقال فناوری‌های جدید به کشور در راستای تحقق اهداف توسعه علمی ومتوازن کشور

4- کمک به فراهم نمودن تسهیلات و امکانات لازم برای حضور نخبگان درهمایش‌های علمی در داخل و خارج کشور

5- تشکیل شبکه جهانی ویژه نخبگان ایرانی درداخل و خارج از کشور

ماده 4- تعریف نخبه و احراز نخبگی

نخبه به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثر گذاری وی در تولید علم، هنر و فناوری کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و متوازن کشور گردد. احراز نخبگی افراد براساس آیین نامه پیشنهادی هیات امناء و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.

ماده 5- شکل حقوقی

بنیاد دارای شخصیت حقوقی مستقل است و به صورت مؤسسه دولتی و منحصراً براساس مقررات این اساسنامه تحت نظر رئیس جمهور اداره می‌شود. رئیس بنیاد معاون رئیس جمهور است.⁽¹⁾

فصل دوم: ارکان

ماده 6- ارکان

بنیاد دارای ارکان زیر می‌باشد:

1- هیأت امناء

2- رییس بنیاد

3- شورای نخبگان

ماده 7- هیات امناء

هیأت امناء عالیترین مرجع بنیاد در زمینه سیاستگذاری و تصمیم‌گیری ودارای کلیه اختیارات قانونی در حدود اهداف و وظایف بنیاد و اداره امور آن می‌باشد.ریاست هیات امناء با رئیس جمهوری‌اسلامی ایران می‌باشد.

ماده 8- ترکیب هیات امناء⁽²⁾

الف: اعضای حقوقی

1- رئیس جمهور (رئیس هیات امناء)

2- معاون اول رئیس جمهور

3- معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد

4- دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی

5- وزیر علوم، تحقیقات و فناوری

6- وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

7- وزیر فرهنگ وارشاد اسلامی

8- وزیر آموزش و پرورش

9- رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی‌کشور

10- رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی

11- رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها

12- رئیس جهاد دانشگاهی

13- رئیس دانشگاه آزاد اسلامی

تبصره 1ـ برای پیشبرد اهداف بنیاد، قائم مقام رئیس بنیاد طبق ضوابط تصویب شده توسط هیات امناء و با رعایت شرایط مندرج در ماده 10 اساسنامه منصوب می‌شود.

تبصره 2ـ احکام اعضای فوق الذکر توسط رئیس هیات امناء صادر خواهد شد.

ب : اعضای حقیقی⁽³⁾

نه نفر از شخصیت‌های خبره و نخبه علمی کشور به عنوان اعضای حقیقی که دو نفر از آنها از علمای برجسته حوزه‌های علمیه به انتخاب شورای عالی حوزه علمیه قم و دو نفر از بانوان نخبه علمی کشور می‌باشند.

تبصره 3ـ احکام اعضای فوق الذکر به پیشنهاد رئیس بنیاد و با حکم رئیس هیات امناء صادرخواهد شد.

ماده 9- وظایف هیئت امناء

1- تعین سیاست‌ها و برنامه‌ها و خط مشی فعالیت‌های بنیاد

2- تصویب سیاستها و برنامه‌های لازم در ارتباط با نخبگان که توسط رئیس جمهور ابلاغ می‌شود.

3- سیاستگذاری و تصمیم‌گیری کلان در خصوص نخبگان و تصویب آیین‌نامه‌های داخلی و اجرایی بنیاد

4- بررسی و اتخاذ تصمیم در موردپیشنهادهای رئیس بنیاد و یا پیشنهادهایی که از جانب حداقل یک سوم از اعضاء هیات امناء ارائه شده باشد.

5- تصویب نمودار سازمانی و پست‌های مورد نیاز بنیاد

6- تصویب بودجه و ترازنامه سالیانه بنیاد

7- تصویب آیین‌نامه‌های نحوها رائه کمک‌های مادی و معنوی بنیاد به نخبگان

8- ایجاد هماهنگی بین دستگاه ها،مراکز و نهادهایی که متولی امور نخبگان می‌باشند.

9- پیشنهاد ادغام مؤسسات وواحدهای سازمانی دستگاه های اجرایی که در رابطه با امور نخبگان فعالیت‌ می‌نمایند به مراجع قانونی ذی‌ربط جهت تصویب

10- تصویب اساسنامه صندوق‌های حمایتی در ارتباط با نخبگان علمی و دانشمندان و پژوهشگران

11- تصویب آیین‌نامه جذب و به‌کارگیری نخبگان علمی کشور و نحوه ارائه کمک‌های مادی و معنوی به آنان

12- تصویب آیین‌نامه‌‌ها و مقررات مورد نیاز بنیاد

13- بررسی و اتخاذ تصمیم در اموری که از سوی رئیس هیات امناء یا رئیس بنیاد در دستور کار هیات امناء قرار می‌گیرد و در راستای تحقق اهداف و انجام وظایف بنیاد است.

14- پیشنهاد اصلاح و یا تغییر اساسنامه به شورای عالی انقلاب فرهنگی

15- بررسی و تصویب کلیه ضوابط پیشنهادی از سوی شورای نخبگان

تبصره 1- جلسات عادی هیات امناء سالی دوبار به پیشنهاد رئیس بنیاد تشکیل می‌شود. هر جلسه با حضور حداقل دو سوم از اعضا هیات امناء رسمیت می‌یابد و تصمیمات با رأی موافق اکثریت اعضای حاضر در جلسه معتبر می‌باشد.

تبصره 2- جلسات فوقالعاده هیأت امناء برحسب ضرورت با پیشنهاد رئیس بنیاد و یا رئیس هیات امناء تشکیل می‌شود.

تبصره 3- ایجاد هرگونه مؤسسه در ارتباط با نخبگان با تأیید بنیاد به تصویب مراجع قانونی ذی‌ربط می‌رسد.

تبصره 4- هیأت امنا می‌تواند برخی از وظایف خود را به کمیسیون دائمی هیأت امنای بنیاد، مرکب از تعدادی از اعضای هیأت امنا، تفویض نماید. آیین‌نامه طرز تشکیل و شرح وظایف این کمیسیون توسط هیأت امنا به تصویب خواهد رسید.⁽⁴⁾

ماده 10- رئیس بنیاد

رئیس بنیاد (معاون رئیس جمهور) بالاترین مقام اجرایی بنیاد است. قائم مقام رئیس بنیاد از میان اعضاء هیات علمی و واجد شرایط زیر انتخاب می‌شود:

1- دارای توانمندی علمی، پژوهشی و اجرایی در امور مربوط به نخبگان باشد

2- دارای سوابق علمی و اجرایی درخشان بوده و آشنا با جامعه نخبگان و نیازهای علمی آنان باشد.

3- آشنا به معیارهای استاندارد بین المللی و سازوکارهای بنیادهای نخبه پرور جهان باشد.

4- نسبت به نظام‌های علمی، اداری، مالی، اقتصادی و برنامه‌ریزی و مدیریت کشور اشراف داشته باشد.

تبصره- ریاست بنیاد و قائم مقام ایشان به عنوان سمت آموزشی و پژوهشی محسوب می‌شود.

ماده 11- الف ـ وظایف رئیس بنیاد

1- اجرای کلیه مصوبات هیائت امناء

2- اداره و هدایت امور بنیاد و نظارت بر حسن اجرای فعالیت‌های آن درچارچوب اساسنامه، ضوابط و مقررات مصوب هیات امناء

3- اداره شورای نخبگان

4- تأمین ساز و کار لازم جهت عملیاتی کردن ایده‌های نخبگان

5- هماهنگی و هدایت مراکز علمی، اجرایی، تولیدی، خدماتی (دولتی و غیردولتی) برای جذب و به ‌کارگیری نخبگان کشور

6- پیشنهاد اصلاح و یا تغییر در مواد اساسنامه به هیات امناء و پس از تأیید هیات امناء جهت تصویب در شورای عالی انقلاب فرهنگی

7- برنامه‌ریزی برای تقویت روحیه و انگیزه‌های دینی، اخلاقی و ملی نخبگان در جهت خدمت به کشور

8- ارائه گزارش سالانه از فعالیت‌های بنیاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی

9- اطلاع رسانی مناسب و سالیانه به افکار عمومی در مورد فعالیت‌های بنیاد

10- نصب و عزل کارکنان بنیاد، تعیین حقوق و دستمزد آنان طبق مقررات و آئین نامه استخدامی بنیاد که به تصویب هیات امنا می‌رسد.

11- حفظ و حراست اموال و دارایی‌های منقول وغیرمنقول بنیاد

12- تهیه گزارش عملکرد سالانه بنیاد و ارائه آن به هیات امناءبرای بررسی

13- نمایندگی بنیاد در کلیه مراجع اداری و قضایی با حق توکیل به غیربرای استیفای حقوق بنیاد در حدود مقررات

14- ارائه ترازنامه و صورت منابع ومصارف ترکیبی سالانه هیات امناء برای تصویب

ماده 12- شورای نخبگان

شورای نخبگان شورای علمی بنیاد است که ترکیب اعضای آن متشکل از رییس بنیاد (رئیس شورا)، قائم مقام و معاونان بنیاد و 7 نفر عضو اصلی می‌باشد که از میان نخبگان با پیشنهاد هیات امناء و تأیید رئیس هیات امناء و حکم رییس بنیاد به مدت 5 سال منصوب می‌گردند. شرایط و ویژگی اعضای شورای نخبگان و وظایف آن توسط هیات امناء تعیین می‌گردد.

فصل سوم: امور مالی و اداری

ماده 13- بودجه بنیاد از محل کمک‌های پیش بینی شده در ردیف‌های بودجه سالیانه کل کشور و کمک‌ها و هدایای اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی تأمین می‌شود

تبصره 1- بنیاد می‌تواند از محل منافع حاصل از تمامی موقوفات در نظر گرفته شده برای امور نخبگان برای برنامه‌های حمایتی و هدایتی خود استفاده نماید.

تبصره 2- دستگاه های اجرایی می‌توانند درقالب مقررات قانونی مورد عمل قسمتی از اعتبارات سالیانه خود را جهت کمک به بنیاد اختصاص دهند.

ماده 14 – بنیاد ملی نخبگان بر اساس آیین‌نامه‌ها و مقررات اداری،مالی، معاملاتی، استخدامی و تشکیلاتی خاص مصوب هیات امناء که به تأیید رئیس هیات امناءمی‌رسد، بدون الزام به رعایت قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری و سایرقوانین و مقررات عمومی، اداری، مالی و معاملاتی و استخدامی اداره خواهد شد⁽⁵⁾.

فصل چهارم: مقررات متفرقه

ماده 15- محل اصلی بنیاد در تهران است و علاوه بر آن باتصویب هیات امناء می‌تواند نمایندگی‌هایی در داخل و یا خارج از کشور داشته باشد.

ماده 16- اموال منقول و غیرمنقول و حقوق و سایر امکانات بنیاد متعلقبه دولت است که در صورت انحلال بنیاد به نهاد ریاست جمهوری تحویل خواهد شد.

⁽¹⁾ اصلاح شده در جلسه پانصد و نود و سه مورخ 1385/08/23 شورای عالی انقلاب فرهنگی

⁽²⁾ اصلاح شده در جلسه پانصد و نود و سه مورخ 1385/08/23 شورای عالی انقلاب فرهنگی

⁽³⁾ اصلاح شده در جلسه پانصد و هشتاد و هفت مورخ 1385/04/20 شورای عالی انقلاب فرهنگی

⁽⁴⁾ الحاقی بر اساس مصوبه جلسه ششصد و هفتاد و سه مورخ 1389/08/04 شورای عالی انقلاب فرهنگی

⁽⁵⁾ اصلاح شده در جلسه هفتصد مورخ 1390/08/17 شورای عالی انقلاب فرهنگی